Misschien heb je de termen wel eens gehoord en wil je nu eens echt weten wat het betekend. Of misschien is dit de eerste keer dat je van steenfruit, zachtfruit, pitfruit of exotisch fruit hoord. Geen probleem: in dit artikel vertellen we je precies wat de verschillen zijn en welk soort fruit waar onder valt.
Waarom deze termen?
Soms is het fijn om dingen in te kunnen delen. Bij fruit vaak omdat je het zo kunt indelen bij de supermarkt of de detailhandel, of in ons geval bij de planten.
Hoewel er in de plantenkunde een mooie verdeling is, die vooral is gebaseerd op hoe de vruchten bestuiven en later gevormd worden, is dit niet altijd de manier die het meest voor de hand liggend is voor de gemiddelde consument. Die proeft (en geniet van!) fruit meestal, zonder deze volledig te ontleden.
De verdeling die op deze pagina beschreven wordt is dus vaak in gebruik bij de fruit-handel en daarmee bij fruitbomen.
Zachtfruit
Zachtfruit is niet hetzelfde als 'zacht fruit'. Ondanks dat de meeste fruitsoorten die onder 'zachtfruit' vallen zacht, zijn niet alle zachten fruitsoorten ook direct 'zachtfruit'.
De term 'zachtfruit' slaat vooral op de pitjes in het fruit. Waar steenfruit één grote pit heeft, en pitfruit een paar grotere pitten, bevatten de vruchten van zachtfruit allerlei kleine, bijna opvallende pitjes. Deze pitjes merk je niet op als je de vruchten eet, maar kunnen nog steeds gebruikt worden om te zaaien en zo nieuwe fruitstruiken te laten groeien.
Bekende soorten zachtfruit zijn:
- Bosbes (Blauwe bes)
- Aardbei
- Braam
- Framboos
- Kruisbes
- Zwarte bes (Cassisbes)
- Witte bes / Rode bes / Roze bes (Aalbessen)
- Kiwi en kiwibes
- Druiven
Er zijn echt onwerkelijk veel kleine fruitsoortne die aan struiken groeien, en eigenlijk vallen de meeste van deze fruitsoorten onder de noemer zachtfruit. Zachtfruit wordt om deze reden ook wel eens kleinfruit genoemd: bijna alle (kleine) fruitstruiken vallen hieronder.
Zachtfruit of bessen
Maar waarom noemen we het dan 'zachtfruit' en niet gewoon 'bessen'? Je zou het niet denken, maar 'bes' is een formele term uit de plantenkunde. En de betekenis van die term is een beetje verwarrend. Aardbeien en frambozen, twee fruitsoorten die we in het dagelijks leven toch echt als bes beschouwen, zijn eigenlijk geen bessen. Een bes moet namelijk uit één pit bestaan, en zowel aardbeien en frambozen hebben velen pitjes. Botanisch gezien zouden deze planten dus onder 'steenfruit' vallen, maar wij houden het op 'zachtfruit', dat is een stuk minder verwarrend!
Pitfruit
Naast bananen zijn de meest gegeten soorten fruit appels en peren. Hoe kan het ook anders? Deze fruitsoorten vallen allebei onder de groep 'pitfruit'. Pitfruit zijn vruchten waarbij als je ze open snijdt, in het midden enkele duidelijk zichtbare zaadjes te vinden zijn. Deze zaadjes worden omhult door een 'vliesje' en zitten in een klokhuis. Hoewel de zaden niet te missen zijn, zijn ze ook weer niet zo groot dat je er in zou verslikken. Zou dit wel het geval zijn, dan valt het fruit waarschijnlijk onder de noemer 'steenfruit'. Zaadjes uit een vrucht noemen we bij pitfruit dus ook een pit.
Bekende soorten pitfruit zijn:
Mispels is een minder bekend soort fruit die onder de groep 'pitfruit' valt.
Omdat appels zo'n belangrijk onderdeel zijn van de 'pitfruit' groep wordt ook wel eens gesproken over appelachtigen. De grootste uitzondering is de appelbes, want hoewel dit een bes is die aan een struik groeit is dit geen zachtfruit, maar heeft de appelbes toch echt de zaden die passen bij pitfruit.
Steenfruit
Ook bij fruitsoorten die onder 'steenfruit' of 'steenvruchten' vallen zijn de zaden goed te zien. Sterker nog: bij steenfruit kan je eigenlijk niet om de zaden heen. De zaden hebben namelijk een hard omhulsel waar je niet zomaar doorheen bijt: de steen. Onder andere alle fruitsoorten van de prunus familie vallen in de groep steenfruit.
Bekende soorten steenfruit zijn:
- Abrikoos
- Perzik en nectarine
- Pruim
- Kers (en Morel)
- Amandel
- Sleedoorn
- Mango
- Dadel
- Lychee
- Olijf
- Jujube
- Vijg
De Avocado zorgt altijd voor de nodig verwarring. Instinctiek zou je zeggen dat dit een steenvrucht is, maar het is eigenlijk een 'bes'. Om verwarring te voorkomen praten wij vaak over 'exotisch fruit': een term die niet uit de plantenkunde komt, en waar we gerust alle uitzonderingsgevallen in kunnen thuisbrengen. Hetzelfde is aan de hand met de kaki.
Een vijg valt ook onder het steenfruit, ondanks dat de pitjes niet opvallend hard zijn. Er zijn dus ook wat uitzonderingen op de regel die niet makkelijk te herkennen zijn!
